Σεργιάνι προς αναζήτηση Εκπαιδευτικού Συστήματος, πρώτες σκέψεις

Photo by Igor Morski

Ευχαριστώ την Εκπαιδευτική Πύλη alfavita για τη φιλοξενία.

-------

Στη σύγχρονη κοινωνία ανέκαθεν υπήρχε δομημένο Εκπαιδευτικό Σύστημα, που το συνοδεύουν  βελτιωτικές ( ή τουλάχιστον αυτήν την πρόθεση δηλώνουν πως έχουν)  μεταρρυθμίσεις.

Στο φακό της Κριτικής των Εκπαιδευτικών Συστημάτων ξεχώρισαν εκπαιδευτικά μοντέλα, όπως το Μοντεσσοριανό, όπως οι προσεγγίσεις του Ferrer, όπου εμπνευσμένοι δάσκαλοι προσέγγισαν το παιδί μαθητοκεντρικά, με εργαλείο τη Φύση (Κορυφαίο Δάσκαλα, κι όχι απλό εκπαιδευτικό εργαλείο), ενίσχυσαν την ομαδοσυνεργασία και πέραν των γνωστικών αντικειμένων ανέπτυξαν δεξιότητες ένταξης στο κοινωνικό σύνολο, διαμόρφωσης εαυτού και προσωπικότητας, διαχείρισης καταστάσεων όπως αστοχία, αποτυχία, αποπροσανατολισμό από το στόχο και αναπλαισίωση. Τόνισαν το σεβασμό στη μοναδικότητα του μαθητή, σεβάστηκαν τους διαφορετικούς ρυθμούς και τους διαφορετικούς τρόπους αφομοίωσης.

Και η ΑρχαιοΕλληνική προσέγγιση ήταν ανθρωποκεντρική, βασισμένη στη διάδραση, στην ενεργητική συμμετοχή που απαιτούσε ενεργητική ακρόαση, μα απευθυνόταν κυρίως σε άρρενες μαθητές, ήταν ιδιωτική και απαιτούσε δίδακτρα, που σημαίνει εξαιρούσε από τους κόλπους της μεγάλη μερίδα μαθητών/τριών.

Σαν μοντέλο, άτυπου μα αποτελεσματικού, εκπαιδευτικού συστήματος οφείλει να αναφερθεί η τακτική των ελάχιστων πια σε αριθμό αυτοχθόνων φυλών, που ακόμη ζουν αμόλυντες από τα δεινά του πολιτισμού. Συγκριτικά με τις προηγούμενες αναφορές, θεωρώ έχουν το πιο εξελιγμένο κι αποτελεσματικό εκπαιδευτικό σύστημα, ακριβώς γιατί δεν έχουν εκπαιδευτικό σύστημα και όλη η παιδαγωγική διαδικασία είναι πλήρως ενσωματωμένη στη Ζωή τους. Από αυτήν τη διαδικασία δεν εξαιρείται κανείς! Τα παιδιά αυτόματα ενσωματώνονται στους κύκλους βιωματικής μάθησης, αξιοποιούν και ενεργοποιούν στο έπακρο τις κλίσεις τους κι αναλαμβάνουν ανάλογους ρόλους μέσα από τους οποίους εξελίσσονται. Το γνωστικό αντικείμενο έχει χρηστικότητα Ζωής και ποτέ ένα παιδί σ αυτό το πρωτόγονο, μα υγιές γιατί τόσο κοντά στη Φύση, πλαίσιο δεν αναρωτήθηκε όπως αναρωτιούνται οι μαθητές του δυτικού κόσμου "Γιατί να το μάθω αυτό? Πού θα μού χρειαστεί?"

Σ' εναν μέλλοντα παγκοσμιοποιημένα ενοποιημένο Χρόνο, δε θα υπάρχει ο όρος "φιλομαθής" γιατί θα αξιοποιείται η Φυσική Περιέργεια του ανθρώπου να μάθει, που είναι έμφυτη στον καθένα. Θα καταργηθούν τα εκπαιδευτικά συστήματα, που σήμερα πατούν στην άγνοιά κι ανικανότητα των ενηλίκων αυτού του κόσμου να αναλάβουν την εκπαίδευση των παιδιών του κόσμου τους, όπως ακριβώς πράττουν οι ενήλικες μιας φυλής αναλαμβάνοντας αβίαστα την εκπαίδευση των παιδιών της φυλής.

Από αυτήν την αδυναμία φαίνεται και η αποτυχία των εκπαιδευτικών συστημάτων, μα και της δομής της κοινωνίας που δεν εξασφαλίζει χρόνο γόνιμης τριβής των ενηλίκων με τα παιδιά. Έχει πλέον εξαλειφθεί και η στοιχειώδης διαπαιδαγώγηση του παιδιού μέσα από παραμύθια, δημοτικά τραγούδια, μύθους, συζητήσεις, που λάμβανε χώρα στο όχι μακρινό παρελθόν.  Οι προτεραιότητες μίας κοινότητας χαρακτηρίζει την ποιότητα της κοινότητας. Ο χρόνος στις δυτικές κοινωνιες καταναλώνεται στην εργασία, με όλα τα συνοδευτικά επακόλουθά της. Ο Νους του σύγχρονου ανθρώπου είναι στραμμένος στην αγωνιώδη εύρεση εργασίας, κατοχύρωσης της μονιμοποίησης, αναρρίχησης, εξέλιξης πάνω στην ατομική κατάρτιση ανάλογα με το τί ζητά το εργασιακό πεδίο που στοχεύει ο άνθρωπος. Δεν υπάρχει ουσιαστική εκπαίδευση, μα ένας αγώνας κατάρτισης. Έχει νοθευτεί ο σκοπός της εκπαίδευσης. Παρόλο που επικρατεί ο όρος "Δια Βίου Μάθηση", οι άνθρωποι κατακτούν στοχευμένες γνώσεις, αξιοποιήσιμες στο επαγγελματικό τους πλαίσιο για αναρρίχηση στην ιεραρχία και στις  οικονομικές αποδοχές, που είναι το μέγα ζητούμενο του δυτικού κόσμου.

Το επιτυχημένο εκπαιδευτικό σύστημα,  που δεν το έχουμε προσεγγίσει και από το οποίο συνεχώς αποκλίνουμε, είναι η κατάργηση των στοχευμένων εκπαιδευτικών συστημάτων και η Κορυφαία Ανάληψη Ευθύνης απο τον κάθε ενήλικα μέσα από καθημερινή, ουσιώδη, αβίαστη επαφή να διδάξει εφόδια Ζωής στα παιδιά που πλαισιώνουν τη Ζωή του, χωρίς κατ' ανάγκη να είναι δικά του παιδιά.

Η ενσωμάτωση στην καθημερινότητα του ανθρώπου της διαδικασίας συγχρονισμού με τη Φύση, της εξερεύνησης του τοπίου, των δεσμών που διατηρούν τη συνοχή της Ζωής στη Φύση και την ισορροπια της,  πέραν της απόκτησης γνώσεων (με αναγωγή) για το πώς υπάρχει και αλληλεπιδρά κάθε μορφή Ζωής στον πλανήτη, αβίαστα καλλιεργεί με μια ποιητική αλληγορία, που υπάρχει διάχυτη στη Φύση, και τον έσω Κόσμο, διδάσκοντας ταυτόχρονα αποδοχή και σεβασμό.

Το πρώτο βήμα μιας αλλαγής πάντα είναι η διαπίστωση της αστοχίας της νοοτροπίας που παγιώθηκε. Επόμενο βήμα είναι η διάθεση χρόνου στο σχεδιασμό του νέου πλάνου. 

Ο Κόσμος είναι μια τεράστια μηχανή με δύσκαμπτα εξαρτήματα, που για να τους εμφυσηθεί όραμα που θα εμπνεύσει αλλαγή ρόλων και νοοτροπίας χρειάζεται να καταναλωθούν τεράστια ποσά Ενέργειας, όπως η τιτάνια προσπάθεια ενός ανθρώπου να προκαλέσει μόνος του αλλαγή του ρου ενός ορμητικού  ποταμού. Όμως, οσο απίθανο φαντάζει, και είναι, ένας μόνος του να το πετύχει, τόσο αποτελεσματικό γίνεται όταν συνεργαστούν πολλοί μαζί με σχεδιασμό, συγχρονισμό και κοιτώντας στην ίδια κατεύθυνση.

Για την ώρα, ελάχιστοι οι Τρελοί και με επιλογή τους απέχουν απο τον "κάμπο" που διασχίζεται απο το καλά καθοδηγούμενο ορμητικό ποτάμι της ανθρωποτητας, αναλαμβάνοντας όμως την ευθύνη να φυτέψουν ένα σπόρο οράματος στο νου ενός παιδιού που θα βρεθεί κοντά τους οδηγούμενο από εκείνη την ακαταμάχητη παιδική περιέργεια, που αφήνει το χέρι του προγραμματισμένου γονιού και ξεφεύγει να εξερευνήσει μια κοντινή του "Φύση".